ไข้เลือดออกกลายเป็นโรคระบาดที่มีผู้ป่วยเสียชีวิตทุกปี โดยเฉพาะในเด็ก แม้ว่าจะมีการรณรงค์ให้กำจัดลูกน้ำยุงลาย แหล่งอาศัยของยุงลาย ให้ความรู้เกี่ยวกับการป้องกันไม่ให้โดนยุงกัด และพ่นควันไล่ยุงลาย ซึ่งเป็นพาหะนำ เชื้อไวรัสของโรค แต่ก็ยังพบผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกอยู่ ทั้งช่วงฤดูฝน ตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนกันยายน ซึ่งเป็นช่วงการระบาดของโรคไข้เลือดออก และช่วงนอกฤดูฝน
สถิติจากกรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข ปี 2556 ระยะเวลาเพียง 5 เดือน (มกราคม-4 มิถุนายน) ประเทศไทยมีผู้ป่วยไข้เลือดออก 39,029 ราย โดยร้อยละ 50 เป็นเด็กอายุ ต่ำกว่า 15 ปี และมีผู้ป่วยเสียชีวิต 44 ราย โดยผู้ป่วยที่เสียชีวิตส่วนใหญ่ซื้อยามารับประทานเอง
น.พ.อภินันท์ จิรจริต กุมารแพทย์ โรงพยาบาลธนบุรี 2 กล่าวว่า ยุงลายเป็น 1 ใน 400 กว่าชนิดของยุงที่พบในไทย ลำตัวมีลายสีขาวสลับดำเป็นพาหะนำเชื้อไวรัสของไข้เลือดออกมาสู่คนโดยยุงที่เคยดูดเลือดจากผู้ป่วยที่มีเชื้อไวรัส และมากัดหรือดูดเลือดคนที่ไม่ป่วย ซึ่งคนที่โดนกัดนี้จะได้รับเชื้อไวรัสจากยุง ซึ่งแต่ละคนจะมีภูมิต้านทานไม่เท่ากัน บางคนที่โดนยุงลายกัดอาจไม่มีอาการ หรือมีอาการไม่มาก แต่บางคนที่มีอาการเกล็ดเลือดต่ำก็จะอันตรายถึงเสียชีวิตได้ ยุงลายปกติจะวางไข่บนผิวน้ำใสและน้ำนิ่ง และออกหากินกลางวัน แต่บางครั้งก็ออกหากินกลางคืนด้วย ถ้ากลางวันยังไม่ได้หากิน หรือหากินไม่อิ่ม อาศัยในเขตร้อนชื้น
อาการไข้ที่ต้องสงสัยไว้ก่อนว่าอาจจะเป็นไข้เลือดออก ได้แก่ อาการมีไข้สูง 2-3 วัน หรือมีอาการเบื่ออาหาร หน้าแดง คลื่นไส้ ปวดท้อง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตัว รับประทานน้ำน้อย มีผื่นออกตามตัวโดยอาจไม่มีอาการหวัด ไม่มีน้ำมูก ไม่มีอาการไอ หรือจาม ยกเว้นมีอาการหวัดมาก่อนแล้ว เด็กๆ ที่มีอาการไข้ตัวร้อน ควรรีบไปพบแพทย์ ทำการตรวจเลือด เพื่อดูเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือดว่าเป็นไข้เลือดออกหรือไม่ ถ้าพบว่าเป็นไข้เลือดออกจะแจ้งให้ทางสาธารณสุขทราบ เพื่อให้ไปกำจัดยุงลายที่บ้านผู้ป่วยโดยเร็ว เป็นการป้องกันการระบาดของโรค
การรักษาโรคไข้เลือดออก แบ่งเป็น 3 ระยะ คือ
1.ระยะไข้ 2-7 วัน จะมีอาการไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อแขนขา ลำตัวและหลัง คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปวดท้อง เลือดกำเดาไหล มีเลือดออกตามไรฟัน รักษาอาการโดยให้ยาลดไข้กลุ่มพาราเซตามอล ห้ามให้ยาที่มีส่วนผสมของแอสไพริน หรือยาลดไข้สูง เพราะจะทำให้มีเลือดออกในกระเพาะ เช็ดตัวด้วยน้ำอุ่น หรือน้ำธรรมดา รักษาอาการต่างๆ ให้ดื่มน้ำมากๆ หรือน้ำเกลือแร่ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสจัด
2.ระยะวิกฤติ หรือช็อก เป็นระยะที่อันตราย อยู่ในช่วงระยะ 24-48 ชั่วโมง มีอาการไข้ลดลง ตัวเย็น มือเท้าเย็น อาเจียนมาก ปวดท้องมาก ร้องกวน หรือซึมในเด็กเล็ก กระหายน้ำตลอดเวลา เหงื่อออก ไม่ดื่มน้ำ ซึ่งเป็นอาการของไต ปัสสาวะน้อยลง หรือไม่ปัสสาวะ มีอาการแย่ลง เลือดออกผิดปกติ มีอาการช็อก ควรรีบนำตัวส่งโรงพยาบาล เพื่อแก้ไขอาการความดันเลือดต่ำ ซึ่งอาจจะเป็นอันตรายถึงเสียชีวิตได้ ถ้าไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง
3.ระยะฟื้นตัว อาการทั่วไปดีขึ้น มีผื่นลักษณะเป็นปื้นแดงร่วมกับมีวงกลมสีขาวกระจายตามแขนขา บางรายเป็นผื่นแดงคัน ซึ่งจะหายได้เองภายใน 1 สัปดาห์ เริ่มอยากรับประทานอาหาร การรักษาให้ยาแก้คันในรายที่มีอาการคัน ยังต้องเช็คเกล็ดเลือด และระวังการกระแทกอย่างแรง หรือหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บ หลังออกจากโรงพยาบาลในรายที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
เนื่องจากยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออก จึงควรป้องกันไม่ให้ยุงลายกัด นอนในห้องที่มีมุ้งลวด หรือในมุ้ง ทายากันยุง โลชั่นกันยุง ไล่ยุง ใช้กับดักยุงไฟฟ้า ใช้สมุนไพรไล่ยุง เป็นต้น กำจัดแหล่งที่อยู่ของยุงลาย เช่น ปิดฝาภาชนะที่ใส่น้ำให้มิดชิดไม่ให้เป็นที่อาศัยของยุงลาย ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมรอบๆ บ้านไม่ให้มีน้ำขัง เปลี่ยนน้ำในแจกัน กระถางต้นไม้ จานรองกระถางบ่อยๆ ปล่อยปลาหางนกยูงให้กินลูกน้ำยุงในอ่างเลี้ยงปลา หรืออ่างบัว ช่วยกันดูแลบ้านและชุมชนไม่ให้มีน้ำขัง ซึ่งจะเป็นที่วางไข่ของยุงลาย