โควิด-19 ได้ส่งผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมกับทุกประเทศทั่วโลก นอกจากความเจ็บป่วยทางกายแล้ว ประชากรทั่วโลกยังได้รับผลกะทบจากการล็อคดาวน์เมือง และประเทศ ภาพที่ผู้คนแก่งแย่งซื้อหาอาหารในช่วงเวลาดังกล่าว สะท้อนให้เห็นว่า ถึงเวลาแล้วหรือยังที่ทุกๆประเทศจะสร้างความมั่นคงและยั่งยืนทางอาหารให้กับประชากรของประเทศตนเอง

สำหรับประเทศไทย โดยกระทรวงเกษตรฯ-สำนักงานกองทุนสนับสุนนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) และสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพห่งชาติ(สช.) ประกาศขับเคลื่อนระบบอาหารที่ยั่งยืน ตั้งคณะทำงานเฉพาะกิจ “Healthy Diets for All” ขับเคลื่อนอาหารเพื่อสุขภาพสำหรับทุกคน สู่การประชุมสุดยอดระดับผู้นำระบบอาหารโลก UNFSS 2021 ดันบรรลุเป้าหมาย SDGs

**ทุกคนมีโอกาสเข้าถึงอาหารที่ปลอดภัย ดีต่อสุขภาพ

ดร.ธนวรรษ เทียนสิน ประธานคณะกรรมการความมั่นคงอาหารโลก (Chairperson of Committee on World Food Security หรือ CFS) และผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ณ กรุงโรม (FAO/IFAD/WFP) กล่าวว่า ในภาวะที่เกิดวิกฤตโควิด-19 สะท้อนให้เห็นว่า โลกยังเปราะบาง ระบบอาหารแต่ละประเทศ มีขีดความสามารถในการผลิต และเผชิญต่อภาวะวิกฤตไม่เหมือนกัน ดังนั้น โจทย์สำคัญคือทำอย่างไรให้ทุกคนมีโอกาสเข้าถึงอาหารที่ปลอดภัย ดีต่อสุขภาพ ซึ่งประเทศไทยต้องปรับเปลี่ยนระบบอาหาร ไปสู่ระบบอาหารที่ยั่งยืน สร้างความตระหนักรู้ และให้ความสำคัญตั้งแต่ระดับพื้นที่ สังคมและประเทศ โดยสร้างความรู้สึกร่วมกัน ทั้งในระดับภาครัฐ ภาคเอกชน ประชาสังคม และเกษตรกร รวมทั้งผู้บริโภคเพื่อให้ทุกคนเข้าถึงอาหารที่ปลอดภัยอย่างทั่วถึง อิ่มอย่างมีคุณภาพ  และอิ่มอย่างไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม

**อาหารเป็นตัวกำหนดสุขภาพ

ดร.นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุนสนับนสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า ประเด็นอาหารเป็นประเด็นที่ สสส.ได้ร่วมขับเคลื่อนมาโดยตลอด 20 ปี  จะเห็นเราทำแคมเปญต่างที่มีฐานจากความรู้จากวิชาการ และการทำงานกับภาครัฐมาอย่างต่อเนื่อง ตนอยากจะให้ข้อมูลว่าระบบอาหารและสุขภาพมีความสำคัญอย่าไรบางคนคิดว่าแค่เราไม่เป็นโรคก็พอแล้ว แต่เราสามารถแปลงเรื่องนี้เป็นตัวเงินได้ อย่างเช่น กลุ่มโรค NCDs ที่มีอาหารเป็นส่วนสำคัญ  กลุ่มโรค NCDs เป็นสาเหตุสำคัญ3 ใน 4 ของการเสียชีวิต  ในปัจจุบัน เราสูญเสียเงินในการรักษาและป้องกันโรคไม่ต่ำกว่า 2 แสนล้านบาท ถือว่าเป็นมูลค่าที่มหาศาลแต่ไม่สามารถเทียบได้กับชีวิตที่สูญเสียไปจากโรคเหล่านี้ เพราะฉะนั้นอาหารจึงเป็นปัจจัยที่สำคัญในการกำหนดสุขภาพ

ดร.นพ.ไพโรจน์  กล่าวว่า  ในการทำงานของ สสส. มีวัตถุประสงค์ชัดเจนคือ การสร้างเสริมสุขภาพให้คนไทยมีสุขภาพดี ทั้ง 4 มิติ ได้แก่ กาย จิต ปัญญา สังคม ซึ่งอาหารเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ถ้ากินอาหารดีต่อสุขภาพ ก็ช่วยป้องกันโรค ทำให้เราสุขภาพแข็งแรง ซึ่ง สสส. มียุทธศาสตร์การทำงานของแผนอาหารเพื่อสุขภาวะ เน้นส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาต้นแบบระบบห่วงโซ่อาหาร โดยบูรณาการทำงานระหว่างภาคีเครือข่าย เพื่อให้ผู้บริโภคเข้าถึงแหล่งอาหารปลอดภัยในครัวเรือน โรงเรียน และองค์กร ความร่วมมือระหว่าง 3 หน่วยงานครั้งนี้ สสส. จะร่วมกับภาคีเครือข่าย รวบรวมองค์ความรู้ วิเคราะห์ สังเคราะห์ จัดทำฐานข้อมูลวิชาการ การพัฒนานโยบายสาธารณะ ถอดบทเรียน สื่อสารความรู้สู่สังคม ที่สำคัญคือ มุ่งเน้นขับเคลื่อน บังคับใช้ และประเมินผลนโยบายที่สนับสนุนให้เกิดอาหารเพื่อสุขภาวะ ที่ส่งผลต่อการปรับปรุงเชิงโครงสร้างทั้งการควบคุม และส่งเสริมปัจจัยแวดล้อมด้านอาหารที่ส่งผลต่อสุขภาพ รวมทั้งสนับสนุนให้ประชาชนเกิดความตระหนักถึงสิทธิความเป็นพลเมืองอาหาร ได้มีส่วนร่วมขับเคลื่อน ทั้งในด้านความมั่นคงทางอาหาร อาหารปลอดภัย และโภชนาการ

**น้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาต่อยอด

น.สพ.ยุคล ลิ้มแหลมทอง  ประธานคณะกรรมการขับเคลื่อนด้านความมั่นคงทางอาหารตลอดห่วงโซ่ คณะกรรมการอาหารแห่งชาติ กล่าวว่า กรอบยุทธศาสตร์การจัดการด้านอาหารของประเทศไทย เป็นยุทธศาสตร์การจัดการด้านอาหารของประเทศในด้านความมั่นคงอาหาร คุณภาพและความปลอดภัยของอาหาร และอาหารศึกษา โดยมีทุกภาคส่วนทำงานที่เกี่ยวข้องกับอาหารจากภาคการเกษตร การแปรรูป การบริการ สู่โภชนาการ สุขภาพผู้บริโภค ตลอดจนถึงวัฒนธรรม การท่องเที่ยว การบริการและการค้า โดยน้อมนำหลัก “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” มาเป็นหลักคิดพื้นฐานในการวางกลยุทธ์เพื่อให้เกิดการพัฒนาในทุกมิติอย่างสมดุล

สำหรับยุทธศาสตร์ด้านความมั่นคงทางอาหารตลอดห่วงโซ่ มีหลักการที่สำคัญ คือการก่อให้เกิดความมั่นคงด้านอาหารและโภชนาการอย่างยั่งยืน มุ่งเน้นขับเคลื่อนเพื่อรักษาความมั่นคงด้านอาหารของประเทศที่ครอบคลุมตั้งแต่ ความมั่นคงและยั่งยืนของฐานทรัพยากรธรรมชาติและปัจจัยการผลิต การบริหารจัดการในห่วงโซ่อาหารให้เกิดการผลิตและระบบการกระจายอาหารที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งหมายรวมถึงการกระจายอาหารที่ส่งเสริมการบริโภคอาหารเพื่อโภชนาการ และสุขภาวะของประชาชนด้วย

ด้านน ดร.ทองเปลว กองจันทร์  ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในฐานะประธานคณะกรรมการประสานงานกับองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติและการเกษตรต่างประเทศ กล่าวว่า ได้วางแนวทางในการปรับเปลี่ยนการจัดการระบบอาหารและเกษตรไปสู่ความยั่งยืน โดยจัดเวที ชวนคิด..ชวนคุย ระดับชาติ (National Dialogues) ร่วมกัน 3 ครั้ง จนเกิดแนวทาง และมาตรการที่มุ่งเน้นการพลิกโฉมระบบอาหาร ไปสู่ระบบอาหารที่ดี ยั่งยืน และเป็นธรรมมากขึ้น เพื่อมุ่งสู่การบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals 2030 : SDGs) ทั้ง 17 ข้อ ภายในปี 2573 โดยเฉพาะเป้าหมายด้าน “การยุติความหิวโหย การบรรลุความมั่นคงทางอาหาร ปรับปรุงภาวะโภชนาการ และส่งเสริมเกษตรกรรมยั่งยืน” ซึ่งจะนำเสนอในการประชุมสุดยอดผู้นำระบบอาหารโลกด้วย

“การประกาศความร่วมมือขับเคลื่อนระบบอาหารที่ยั่งยืนของทั้ง 3 หน่วยงานครั้งนี้ จะทำให้เกิด 1.การจัดตั้งคณะทำงานเฉพาะกิจ “Healthy Diets for All” เพื่อต่อยอดความร่วมมือให้เกิดผลเป็นรูปธรรม 2.การสร้างองค์ความรู้และระบบรองรับการดำเนินงาน 3.การพัฒนาระบบการจัดการร่วมกันเชิงนโยบายสู่การปฏิบัติ และ 4.การสื่อสารสังคม เพื่อเสนอประเด็นสำคัญต่อสาธารณะ จนเกิดการรับรู้ ตระหนัก และสานเสริมพลังขับเคลื่อนระบบอาหารที่ยั่งยืน” ดร.ทองเปลว กล่าว