สะบัดร้อนสะบัดหนาว : ณรงค์ ปานนอก

การเลือกตั้งในกัมพูชาที่ถูกฝ่ายค้านประท้วงหาว่า ไม่บริสุทธิ์ และไม่ยอมรับในชัยชนะของฝ่ายรัฐบาล จนกลายเป็นม็อบใหญ่และเกิดการปะทะกับเจ้าหน้าที่รัฐรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตไป 1 ราย

วิกฤติการเมืองที่นั่นทำท่าจะเป็น "กัมพูชาสปริง" ขึ้นมาอีกประเทศหนึ่ง ซึ่งดูรูปการณ์แล้ว น่าจะเป็นกรณีศึกษาของฝ่ายค้านบ้านเราหยิบเอาไปประยุกต์เพื่อการต่อสู้ทางการเมืองมากกว่า

แต่ผิดคาด เมื่อนายกรัฐมนตรีกัมพูชา นายฮุน เซน กลับใช้วิธีการนั่งโต๊ะเจรจา ทำให้บรรยากาศทางการเมืองผ่อนคลายลง จนรู้สึกเหมือนความขัดแย้งไม่อาจพัฒนาไปสู่ความรุนแรงแบบเมืองไทยหรืออาหรับได้

มองในเชิงเกมการเมือง นายฮุน เซน อาจรู้ดีว่า การเลือกตั้งที่ผ่านมาฝ่ายของตนเสียเก้าอี้ ส.ส.ในสนามเลือกตั้งมากที่สุด ขณะเดียวกันฝ่ายค้านก็ได้รับเลือกตั้งมาเป็นกอบเป็นกำจนถึงกับเชื่อว่าฝ่ายค้านถูกรัฐบาลโกงเลือกตั้งด้วยซ้ำ จึงเห็นท่าทีของนายฮุน เซน อ่อนลงอย่างเห็นได้ชัด

สถานะของนายสม รังสี ที่เป็นฝ่ายค้านซึ่งมีความนิยมน้อยมากจนถูกกลั่นแกล้งให้ต้องหนีไปลี้ภัยอยู่ต่างประเทศในอดีต กับสภาวะปัจจุบันจึงเห็นความแตก ต่างเหมือนหน้ามือกับหลังมือ

นายฮุน เซน ยอมให้นายสม รังสี กลับเข้าประเทศได้ด้วยคิดว่านายสม คง "หมดเขี้ยวเล็บ" แล้ว เพียงแต่หาทางสกัดไม่ให้นายสม รังสี ลงเลือกตั้งโดยตรง แต่เป็นแกนนำแข่งขันในสนามเลือกตั้งฟากฝ่ายค้านได้...กระทั่งผลเลือกตั้งออกมาฝ่ายรัฐบาลต้องเสียวสันหลังเพราะเก้าอี้ ส.ส.ถูกแย่งไปเยอะมาก

นายฮุน เซน จึงไม่โง่พอที่จะใช้อำนาจแบบเผด็จการ หรือใช้อำนาจรัฐที่มีอยู่เต็มมือเข้าสลายพลังมวลชนของฝ่ายค้านแบบ "ตาต่อตา ฟันต่อฟัน" จนอาจกลายเป็น "รัฐบาลมือเปื้อนเลือด" เหมือนบางรัฐบาลในบางประเทศที่เคยมีตัวอย่างมาแล้ว

ที่สำคัญยิ่งในประวัติศาสตร์ชาติกัมพูชา คือมีอดีตที่ความคิดทางการเมืองแตกแยกขัดแย้งแบ่งเขมรออกเป็นหลายก๊ก และไล่ฆ่าล้างผลาญชนเผ่าเดียวกันล้มตายไปนับล้านคนมาแล้ว จนทั่วโลกกล่าวขานลือลั่นว่าเป็น "Killing field" และมีกองกำลังเขมรแดงที่โหดอำมหิตมาในอดีต

กองทัพไทยเราก็เคยเข้าไปพัวพันทั้งความขัดแย้ง และทั้งเป็นแกนในการสร้าง ความสามัคคีสลายกลุ่มให้เป็นสีเดียวมาจนสำเร็จแล้ว การเมืองของประเทศเพื่อน บ้านอย่างกัมพูชาจึงถือว่าได้ "ตกผลึก" ผ่านประสบการณ์เหล่านี้มามากกว่าการเมืองไทย

ทำให้เราได้เห็นพัฒนาการทางการเมืองของกัมพูชา แทนที่จะเข้าสู่โหมดของความเลวร้ายถึงขั้น "ผีไม่เผา เงาไม่เหยียบ" หรือถอยหลังไปสู่แดนมิคสัญญีเช่นอดีต กลับกลายเป็นเห็นบรรยากาศของฝ่ายค้านกับฝ่ายรัฐบาลที่ขัดแย้ง เป็นข้อตกลงที่ยอมรับกันได้ คือ จะยุติการใช้ความรุนแรงตามพระราชประสงค์ของกษัตริย์นโรดมสีหมุนี จะร่วมมือกันตั้งกลไกเพื่อปฏิบัติการเลือกตั้งให้ยุติ-ธรรม และทั้ง 2 ฝ่ายจะยึดมั่นการเจรจาแบบสันติวิธี

อาจเป็นเพราะประสบการณ์ในอดีต และสติสัมปชัญญะ ผสมผสานกับวุฒิภาวะของคนชั้นนำทางการเมืองของกัมพูชาได้พัฒนาไปเร็วกว่านักการเมืองบ้านเราก็ได้...แม้เราจะพอรู้ว่า นี่คือสัญญาณทางชั้นเชิงการเมืองของนายฮุน เซน อาจมีเลศนัยอีกหลายเกมที่ลึกลับ

แต่กัมพูชากลับเคยมีประสบการณ์การมีผู้นำ 2 ฝ่ายช่วยกันบริหารประเทศมาแล้ว

จะดีหรือไม่ดี ไม่รู้ แต่มันเป็นวิธีการประนีประนอมรูปแบบหนึ่ง ที่สามารถคลี่คลายสถานการณ์การเมืองของกัมพูชาให้รอดพ้นวิกฤติความขัดแย้งมาได้

อย่างน้อยก็ไม่เกิดสงครามกลางเมืองให้ไล่ล่าฆ่าแกงชนเผ่าเดียวกันย้อนกลับไปเหมือนในอดีตอีก

กัมพูชาจึงเป็นกรณีตัวอย่างทางการเมืองสำหรับเมืองไทยอีกเรื่องหนึ่ง ซึ่งคนไทยและนักการเมืองไทยบางกลุ่มกำลังพยายามสร้างสถานการณ์ให้การเมืองดึงอำนาจเผด็จการ หรือยั่วยุจะให้กองทัพออกมาตัดสินปัญหาด้วยรถถังหรืออาวุธ อันเป็นความล้าหลังของระบอบประชาธิปไตยไม่เหมาะสมกับสภาพความเป็นจริงของบ้านเมืองที่เจริญไปไกลโขแล้ว

แม้เราจะเชื่อมั่นในฝีมือของคนไทยด้วยกันว่า เจริญและมีวิวัฒนาการที่ดีกว่าหลายชาติอื่นในเอเชีย ร่ำๆ ว่าจะเป็น "เสือเศรษฐกิจ" ตัวใหม่ในภูมิภาคนี้มาก่อน แต่แล้วการเมืองบ้านเราลุ่มๆ ดอนๆ ฉุดรั้งให้ประเทศล้าหลังและพ่ายแพ้แก่เพื่อนบ้านไปทีละชาติสองชาติ...กระทั่งบางชาติที่ "โลว์เทค" กลับล้ำหน้ากว่าเราเสียด้วยซ้ำ

ไม่น่าเชื่อว่า ลาวใช้โทรคมนาคมระบบ 4G ไปก่อนไทย ขณะที่ไทยยังง๊องแง๊งทะเลาะกันด้วยผลประโยชน์ไม่ลงตัว และขัดแข้งขัดขากันเอง

เมื่อเห็นการเมืองที่ขัดแย้งของกัมพูชา ซึ่งไทยเราเคย "ปั้นมากับมือแท้ๆ" เล่นการเมืองอย่างมีสติ มีอำนาจต่อรองกว่าไทยในบางสถานการณ์ รวมถึงแก้ความ ขัดแย้งภายในคลี่คลายได้รวดเร็วอย่างนี้

นักการเมืองบ้านเรา ไม่รู้จักเขินอายกัมพูชา กันบ้างหรือครับ?