ดร.วิจักษ์ พงษ์เภตรา นายกสมาคมสินแร่และวัสดุก่อสร้าง นำเสนอบทความเรื่อง “แนวคิดกลยุทธ์ในการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน เพื่อกระตุ้นการเติบโตของบริษัทเหมืองแร่” เมื่อต้นเดือนมกราคม 2566 มีเนื้อหาว่าในช่วงไม่กี่ปีมานี้ บริษัทเหมืองแร่ต้องเผชิญการต่อต้านและบางครั้งมีลักษณะความไม่เป็นมิตรจากชุมชนท้องถิ่นและนักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมในหลายๆ ประเทศ สิ่งเหล่านี้เป็นอุปสรรคขัดขวางการเติบโตของบริษัทเหมืองแร่

การนำแผนกลยุทธ์อย่างเหมาะสมมาใช้ดำเนินการทั้งในด้านสภาพแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล (ESG) จะทำให้บริษัทเหมืองแร่สามารถชนะใจและความคิดของผู้คนและสามารถทำงานร่วมกันเป็นพันธมิตรเพื่อความเจริญรุ่งเรืองและเติบโตต่อไป อีกทั้งยังได้รับการพิจารณาสินเชื่อจากสถาบันการเงินที่ปัจจุบันใช้ ESG เป็นข้อมูลประกอบอีกด้วย

ทำไมบริษัทเหมืองแร่ต้องเผชิญการต่อต้าน และบางครั้งมีลักษณะความไม่เป็นมิตรจากชุมชนท้องที่และนักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อม? 

บริษัทเหมืองแร่ต้องเผชิญหน้าการต่อต้านคัดค้านจากชุมชนท้องถิ่นด้วยเหตุผลหลายประการ ตั้งแต่ทำให้เกิดความเสื่อมโทรมของสภาพแวดล้อม ด้านพืชพันธุ์ ต้นไม้ และทุ่งหญ้าถูกทำลาย การตัดไม้ทําลายป่า นําไปสู่การทําลายความหลากหลายทางชีวภาพที่มีคุณค่า

การทําลายภูมิทัศน์ส่งผลให้เกิดแอ่งน้ำนิ่ง การเสื่อมโทรมของดินเนื่องจากการปนเปื้อนของเกลือและสารเคมี ความเสียหายเหล่านี้ทำให้เกิดผลเสียของสภาพดินที่ไม่เหมาะสําหรับการปลูกพืช ทำให้เกิดการพลัดถิ่นของชุมชนท้องถิ่น ถ้าหน่วยงานที่ออกใบอนุญาตและบริษัทเหมืองแร่ไม่สนใจในความเสียหายที่เกิดจากการทำเหมือง จะทำให้ผู้คนท้องถิ่นนั้นๆต้องเผชิญกับภัยคุกคามต่อชีวิตของพวกเขา

ดังนั้น เพื่อลดภัยคุกคามที่เป็นที่รับรู้กันและเกิดขึ้นประจักษ์จริงนั้น บริษัทเหมืองแร่จำเป็นต้องดำเนินการแผนกลยุทธ์ด้านสภาพแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล (ESG) อย่างเหมาะสม บริษัทเหมืองแร่ควรชักชวนให้ชุมชนท้องถิ่นและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียรายอื่นๆที่เกี่ยวข้องให้เข้ามามีส่วนร่วม และให้ความร่วมมือในการทำธุรกิจเหมืองแร่ เพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจของพวกเขาด้วยเช่นกัน

กลยุทธ์ ESG คืออะไร? กลยุทธ์ ESG ประกอบด้วยกลยุทธ์สามกลุ่ม ได้แก่ กลยุทธ์ด้านสภาพแวดล้อม (Environmental: E) กลยุทธ์ด้านสังคม (Social: S) และกลยุทธ์ด้านธรรมาภิบาล (Governance: G)

การนำกลยุทธ์ด้านสภาพแวดล้อมมาใช้ในการปฏิบัติ เพื่อลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน ลดการทําลายความหลากหลายทางชีวภาพ ลดความเสื่อมโทรมของดิน และลดการพลัดถิ่นของผู้คนที่เกิดขึ้นจากการดำเนินการธุรกิจเหมืองแร่ บริษัทเหมืองแร่ควรต้องมีแผนการฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมและแผนการตั้งรกราก ถิ่นฐานใหม่ให้กับผู้คนในท้องถิ่นนั้นๆ

การดำเนินการด้านกลยุทธ์ทางสังคม เพื่อทำให้เกิดความปลอดภัยทางกายภาพและโครงข่ายรองรับความปลอดภัยทางสังคมให้แก่ผู้คนในชุมชนท้องถิ่น สิ่งเหล่านี้รวมถึงการป้องกันอุบัติเหตุในสถานที่ปฏิบัติงาน ลดมลพิษทางฝุ่นและเสียง ดำเนินนโยบายในการสร้างงานให้ผู้คนในท้องถิ่น จัดบริการด้านดูแลสุขภาพและการดําเนินโครงการต่าง ๆ เพื่อชุมชน เช่น สร้างโรงเรียนสำหรับเด็ก

การนำยุทธศาสตร์ภาครัฐมาปฏิบัติ เพื่อให้แน่ใจว่าดำเนินการสอดคล้องกับกฎระเบียบของภาครัฐ  ความโปร่งใสในการแบ่งปันข้อมูลการดําเนินงานกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย การส่งรายงาน ESG ต่อหน่วยงานกํากับดูแลและนักลงทุน มีการประชุมและหารือร่วมกับชุมชนท้องถิ่นและตัวแทนชุมชนอย่างสม่ำเสมอ ทำการสํารวจสภาพแวดล้อมอย่างต่อเนื่อง เพื่อศึกษาผลกระทบของการทําเหมืองแร่ที่มีต่อสังคม

ทำอย่างไร กลยุทธ์ ESG ที่เหมาะสมจะสามารถชนะใจและความคิดของชุมชนท้องถิ่นและนักกิจกรรม? บริษัทเหมืองแร่สามารถใช้วิธีการให้คําปรึกษาและการมีส่วนร่วมของชุมชน ในการกำหนดวิธีการออกแบบและดำเนินการตามกลยุทธ์ ESG ที่เหมาะสม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนการดําเนินงาน  

การมีส่วนร่วมของชุมชนจะบรรเทาความกลัวของชุมชน และจะช่วยส่งเสริมและสร้างความเชื่อใจให้เกิดขึ้นระหว่างพนักงานบริษัทเหมืองแร่และชุมชนท้องถิ่น สมาชิกในชุมชนจะสามารถให้คําแนะนําที่เป็นประโยชน์ เพื่อกําจัดหรือลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นต่อสภาพแวดล้อมและสังคมได้

กลยุทธ์ ESG จะเป็นประโยชน์ต่อบริษัทเหมืองแร่ไทยได้อย่างไร? การถ่ายทอดและการนํากลยุทธ์ ESG ไปปฏิบัติอย่างโปร่งใสจะเป็นประโยชน์ต่อบริษัทเหมืองแร่ในหลายๆด้าน ได้แก่ความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการและชุมชนท้องถิ่น การปล่อยก๊าซคาร์บอนจากการดําเนินงานให้น้อยที่สุด ความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมจะเกิดขึ้นน้อยที่สุด ความเสียหายต่อสภาพดินจะเกิดขึ้นน้อยที่สุด

การดำเนินการด้านกลยุทธ์ทางสังคม จะก่อให้เกิดความร่วมมือระหว่างบริษัทเหมืองแร่และชุมชนท้องถิ่น ชุมชนท้องถิ่นจะให้ความร่วมมือกับบริษัทเหมืองแร่  ยุทธศาสตร์ภาครัฐจะส่งเสริมให้เกิดความซื่อสัตย์และความโปร่งใสในการดำเนินงาน

ภาพลักษณ์ของบริษัทเหมืองแร่จะเป็นไปในเชิงบวก และบริษัทจะถูกมองว่าเป็นพลเมืองบรรษัทที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม บริษัทเหมืองแร่ที่มีภาพลักษณ์ความรับผิดชอบต่อสังคมจะสามารถดึงดูดความสนใจได้จากนักลงทุนทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ

ในท้ายที่สุด เงินทุนที่จะได้เพิ่มมาจากนักลงทุนต่างๆ จะช่วยให้บริษัทเหมืองแร่มีฐานะทางการเงินที่มั่นคง และบริษัทเหมืองแร่จะมีบทบาทสําคัญต่อเศรษฐกิจไทย