ภายใต้สังคมโลกในยุคเศรษฐกิจและสังคมผันผวน วิถีชีวิตของผู้คนก็ต้องเปลี่ยนไปตามยุคสมัย ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างทางสังคมและสภาพแวดล้อมของชุมชนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ มูลนิธิศุภนิมิตแห่งประเทศไทย (World Vision Foundation of Thailand) องค์กรพัฒนาเอกชน ที่เป็นส่วนหนึ่งของศุภนิมิตสากล หรือ World Vision International ซึ่งมีพันธกิจในการช่วยเหลือเด็กมาแล้วกว่า 70 ปี และมีเครือข่ายดำเนินงานในกว่า 100 ประเทศทั่วโลก สำหรับในประเทศไทย มูลนิธิศุภนิมิตฯ เราดำเนินพันธกิจมาแล้วกว่า 50 ปี 

ด้วยอาศัยความร่วมมือกับองค์กรท้องถิ่นและชุมชนในพื้นที่กว่า 36 จังหวัดของประเทศ  โดยเป็นสื่อกลางในการประสานความร่วมมือกับทุกภาคส่วน เพื่อกระชับช่องว่างความเหลื่อมล้ำทางสังคม โดยมุ่งเน้นดำเนินงานพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็ก ครอบครัวและชุมชน ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ล่าสุด มูลนิธิศุภนิมิตฯ ได้จัดงาน Celebrate Vision, Celebrate You เปิดวิสัยทัศน์ ขับเคลื่อนพันธกิจทางสังคมในภาพรวม 

โดยมีนางรสลิน โกแวร์ ผู้อำนวยการมูลนิธิ ศุภนิมิตแห่งประเทศไทย เป็นผู้ให้ข้อมูลในประเด็นที่น่าสนใจ พร้อมเผยสถิติใหม่ ที่เกี่ยวข้องกับเด็ก สตรี และชุมชน ครั้งแรกในงานนี้ด้วยว่า “เมื่อเร็ว ๆ นี้ มูลนิธิศุภนิมิตฯ ได้ทำการวิจัยในกลุ่มเด็กกว่า 83,000 คนทั้งที่อาศัยในพื้นที่ชนบทและในเขตชุมชนเมือง ทั้งที่เป็นเด็กในความอุปการะและไม่ใช่เด็กในความอุปการะของเรา ซึ่งในงานวิจัยนี้ ชี้ให้เห็นถึงสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เน้นถึงรูปแบบและลักษณะของความเปราะบางยากไร้ในเด็กและเยาวชน รวมถึงรากของปัญหาที่เป็นสาเหตุของความเปราะบางยากไร้เหล่านี้“

กว่า 51% ของเด็ก 83,000 รายที่เราทำการสำรวจ พบว่าเป็นเด็กที่เปราะบางยากไร้ที่สุด โดยเด็กในช่วงอายุ 7-12 ปี  มีสัดส่วนสูงสุดในกลุ่มเด็กที่ได้รับการระบุว่า เป็นเด็กเปราะบางยากไร้ที่สุด (Most Vulnerable Children - MVC) และเด็กเปราะบางยากไร้ (Vulnerable Children - VC) ทั้งนี้ ความเปราะบางยากไร้ในนิยามของมูลนิธิศุภนิมิตฯ มีอยู่ 4 มิติ ได้แก่ 1. ความสัมพันธ์ที่ใช้ความรุนแรงหรือแสวงหาประโยชน์ 2. ความขาดแคลนอย่างรุนแรง 3. ความเปราะบางเนื่องจากหายนะหรือภัยพิบัติ และ 4. การเลือกปฏิบัติอย่างร้ายแรง ในบรรดามิติความเปราะบางยากไร้ทั้ง 4 มิตินี้ มิติที่ชี้ให้เห็นถึงความเปราะบางสูงสุดคือ ความขาดแคลนอย่างรุนแรง (63%) รองลงมาคือ การถูกเลือกปฏิบัติอย่างร้ายแรง (28%), ภัยพิบัติหรือเหตุการณ์วิกฤต (25%), และการล่วงละเมิด (18%)

นอกจากนี้ ยังพบว่าความเปราะบางที่สูงที่สุดจากการสำรวจ คือ เด็กที่อาศัยอยู่ในสภาพครอบครัวที่ยากจน คิดเป็นร้อยละ 44 หรือประมาณ 37,000 คน รองลงมาคือ เด็กที่ไม่ได้อาศัยอยู่กับพ่อแม่ คิดเป็นร้อยละ 19 และ เด็กที่มาจากครอบครัวพ่อหรือแม่เลี้ยงเดี่ยว คิดเป็นร้อยละ 16 นอกจากนี้ ยังพบว่า ร้อยละ 20 ของเด็กในพื้นที่โครงการของมูลนิธิศุภนิมิตฯ ซึ่งอาศัยอยู่ในพื้นที่ห่างไกลหรือบริเวณชายแดน และ ร้อยละ 9.4 เป็นกลุ่มเด็กชายขอบ ทีมงานศุภนิมิตฯ ได้ทำการศึกษารากของความเปราะบางยากไร้เหล่านี้ และพบว่า ปัจจัยที่ก่อให้เกิดปัญหามีดังต่อไปนี้ 

โครงสร้างครอบครัวที่เปลี่ยนแปลงไป (Changing family structures) : มีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจสังคมที่สัมพันธ์กันหลายประการ การย้ายถิ่นฐานจากชนบทสู่เมืองเนื่องจากการพัฒนาอุตสาหกรรมของประเทศ อันส่งผลต่ออัตราการแยกกันอยู่และการหย่าร้างของพ่อแม่ ซึ่งทั้งสองปัจจัยนำไปสู่การเพิ่มขึ้นของครัวเรือนแบบ “ข้ามรุ่น” คือปู่ย่าตายายเป็นผู้เลี้ยงดูหลานแทนพ่อแม่ของเด็ก เรามักจะเห็นว่าแนวโน้มเหล่านี้ถูกพูดถึงบ่อยครั้งในการทำประชุมกลุ่มสนทนา (Focused Group Discussion - FGD)

การใช้สารเสพติดที่เพิ่มขึ้น (Increasing substance abuse) : จากการทำประชุมกลุ่มสนทนา (FGD) ทุกกลุ่มอายุในทุกพื้นที่ต่างระบุตรงกันว่าการใช้สารเสพติด ทั้งยาเสพติดและแอลกอฮอล์ เป็นประเด็นสำคัญที่น่ากังวลใจอย่างมาก เด็กและเยาวชนหลายคนที่ร่วมการสำรวจรายงานว่า “เคยพบเจอกับการใช้สารเสพติดทั้งภายในบ้านและชุมชน” และในประเด็นที่เชื่อมโยงกับความเปราะบางยากไร้ หัวข้อที่พบบ่อยครั้งคือ การติดสารเสพติดเป็นปัจจัยที่ผลักดันให้เกิดความรุนแรงที่กระทำโดยพ่อแม่และการทอดทิ้งละเลยเด็กในครอบครัว

ความตึงเครียดทางการเงินเป็นเหตุผลที่มักจะอ้างถึงมากที่สุดที่เป็นสาเหตุให้พ่อแม่และผู้ดูแลเด็กหันไปใช้สารเสพติด            ความไม่มั่นคงทางเศรษฐกิจนี้ มักถูกซ้ำเติมด้วยปัจจัยความตึงเครียดทั้งภายในและภายนอกครัวเรือน ตัวอย่างของปัจจัยภายใน ได้แก่ คนในครอบครัวเป็นโรคเรื้อรังหรือโรคร้ายแรง ในขณะที่ปัจจัยภายนอก ได้แก่ ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการได้รับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงไป

ทั้งหมดนี้ เป็นรายงานการวิจัยล่าสุด ทีทีมงานศุภนิมิตฯ รวบรวมขึ้น เพื่อวางแผนการดำเนินงานในอนาคตอันใกล้และก้าวใหม่ในปี 2568 นี้ ศุภนิมิตฯ ยังคงมุ่งมั่นเดินหน้าสานต่อพันธกิจในงานการพัฒนา เพื่อต่อยอดและปรับปรุงแนวทางในการดำเนินงาน และติดตาม เพื่อให้สามารถเข้าถึงและช่วยเหลือเด็กเปราะบางยากไร้ที่สุด ให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้  ทั้งนี้ เราจำเป็นต้องทำงานอย่างใกล้ชิดกับชุมชน เพื่อสามารถทราบได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ ว่าเด็กกลุ่มใดคือเด็กที่เปราะบางยากไร้ที่สุด และ เพื่อช่วยเหลือและมอบการสนับสนุนได้อย่างตรงเป้าหมายตามความต้องการที่จำเป็น  เพื่อแก้ปัญหาความยากไร้ที่มีความซับซ้อน ตลอดจนช่วยเสริมสร้างการทำงานของเครือข่ายให้เข้มแข็ง และเป็นกำลังในการหนุนเสริมหน่วยงานภาครัฐให้สามารถบรรลุเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development Goals - SDG)  

สำหรับงานการพัฒนาเด็กและเยาวชน มูลนิธิศุภนิมิตฯ มุ่งเน้นการดูแลเด็กและส่งเสริมการเรียนรู้อย่างมีคุณภาพให้กับเด็กอายุ 0-12 ปี ด้วยการเสริมสร้างศักยภาพของพ่อแม่ผู้ปกครองและผู้ดูแลเด็ก เพื่อให้พวกเขามีส่วนช่วยให้เด็กได้มีพัฒนาการและเจริญเติบโตในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมและมีผลสัมฤทธิ์การเรียนรู้ที่ดีจากการได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพ ส่วนงานการพัฒนาเยาวชน  มูลนิธิศุภนิมิตฯ ก็ยังคงมุ่งเน้นการเสริมสร้างเยาวชนอายุ 13-24 ปี ให้มีทักษะชีวิตและจิตสาธารณะอย่างเหมาะสม ผ่าoสภาเยาวชนศุภนิมิต  ที่มูลนิธิฯ จัดตั้งขึ้นโดยมีความตั้งใจที่จะส่งเสริมศักยภาพของกลุ่มเยาวชนและเครือข่าย ให้สามารถให้คำปรึกษาเพื่อนเยาวชนที่เป็นกลุ่มเสี่ยง และมึความรู้ ความเข้าใจ ตลอดจนทัศนคติที่ถูกต้องเพื่อนำสู่การปรับเปลี่ยนค่านิยม ในการเลิกใช้สารเสพติด นอกจากนี้ ยังมุ่งเน้นงานพัฒนาอาชีพและชีวิตความเป็นอยู่ของคนในครอบครัวและชุมชน ให้สามารถพึ่งพาตนเองและมีชีวิตความเป็นอยู่ตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง พร้อมรู้รับปรับตัวต่อสภาพแวดล้อม สภาพภูมิอากาศ ที่เปลี่ยนแปลงไป รวมถึงสามารถรอดพ้นจากภัยพิบัติที่อาจต้องเผชิญ

มากไปกว่านั้น มูลนิธิศุภนิมิตฯ ยังคงมุ่งมั่นในงานการปกป้องคุ้มครองเด็ก งานด้านการโยกย้ายถิ่นฐานและประชากร ข้ามชาติ เพื่อช่วยแก้ไขปัญหาของประชากรข้ามชาติในประเทศไทยซึ่งนับเป็นกลุ่มเปราะบางยากไร้ที่สุดด้วยเช่นกัน โดยผ่านงานรณรงค์เพื่อปรับปรุงนโยบาย 

ทั้งนี้ การมีบทบาทสำคัญยิ่งในการนำชีวิตที่ครบบริบูรณ์ไปสู่เด็กทุกคน ผ่านการเสริมสร้างความเข้มแข็งให้เด็ก รวมถึงครอบครัวและชุมชนของเขา ความสำเร็จในพันธกิจการช่วยเหลือต่าง ๆ เหล่านี้จะเกิดขึ้นไม่ได้ หากปราศจากความร่วมมือร่วมใจ การสนับสนุนทรัพยากรต่าง ๆ จากทุกฝ่าย  มูลนิธิศุภนิมิตแห่งประเทศไทย หวังเป็นอย่างยิ่งที่จะได้รับความอนุเคราะห์และความร่วมมือจากหุ้นส่วนร่วมพันธกิจ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน รวมทั้งผู้อุปการะ ผู้บริจาคทุกท่าน เข้ามาร่วมเป็นส่วนหนึ่งของพลังการขับเคลื่อนอันยิ่งใหญ่ เพื่อนำสู่การเปลี่ยนแปลงคุณภาพชีวิตของคนไทยและประเทศไปด้วยกันนะคะ” นางรสลิน โกแวร์ กล่าว