ท่านเจ้าของบ้านในหมู่บ้านแห่งหนึ่ง แจ้งความประสงค์และขอความเห็นว่า จะนำหมู่บ้านที่ตนเองอยู่ในปัจจุบัน จดทะเบียนจัดตั้งเป็นนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร ตามพระราชบัญญัติการจัดสรรที่ดิน พ.ศ.2543 แต่ไม่แน่ใจว่าจะสามารถดำเนินการได้หรือไม่? เนื่องจากได้ซื้อและเข้าอยู่มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2530 แล้ว อ่านและศึกษากฎหมายด้วยตนเอง จึงไม่แน่ใจว่าจะสามารถจดตั้งนิติบุคคลฯ ได้หรือไม่อย่างไร? และไม่ทราบว่า มีหน่วยงานภาครัฐใดที่จะสามารถให้ความช่วยเหลือได้บ้าง?
ในเรื่องนี้คงต้องขออนุญาตเกริ่นและขยายความรวมถึงอ้างข้อกฎหมายมากล่าวถึงนะครับ ประเด็นแรกท่านต้องตรวจสอบก่อนว่า โครงการของท่านเข้าอยู่ภายใต้การจัดสรรที่ดินของประกาศ คณะปฏิวัติ ฉบับที่ 286 ซึ่งเป็นกฎหมายเก่าหรือไม่อย่างไร (ตรวจสอบที่สำนักงานที่ดิน ที่หมู่บ้านท่านตั้งอยู่) เมื่อตรวจสอบแล้วหากปรากฏ ว่าหมู่บ้านของท่านอยู่ภายใต้การจัดสรรที่ดิน ก็ถือว่าท่านสามารถนำหมู่บ้านของท่านจดทะเบียน จัดตั้งเป็นนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรตามกฎหมายได้ครับ ในเรื่องนี้ตามมาตรา 70 แห่งพระราช-บัญญัติการจัดสรรที่ดิน พ.ศ.2543 ได้กำหนดไว้อย่างชัดเจนแล้วว่า
การบำรุงรักษาสาธารณูปโภค ให้นำมาตรา 45 และ 46 มาตรา 47 มาตรา 48 มาตรา 49 มาตรา 50 มาตรา 51 และมาตรา 52 มาใช้บังคับและการบำรุงรักษาบริการสาธารณะ ให้นำมาตรา 53 มาใช้บังคับแก่การจัดสรรที่ดินตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 286 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ.2515 ด้วยโดยอนุโลม
กรณีการพ้นจากความรับผิดชอบในการบำรุงรักษาสาธารณูปโภคของผู้ได้รับใบอนุญาตหรือผู้รับโอนใบอนุญาตตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 286 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ.2515 หรือผู้รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินอันเป็นสาธารณูปโภคให้นำมาตรา 44 มาใช้บังคับโดยอนุโลม และในกรณีที่ผู้ได้รับใบอนุญาตหรือผู้รับโอนใบอนุญาตตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 286 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ.2515 หรือผู้รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินอันเป็นสาธารณูปโภค มิได้ปฏิบัติหน้าที่ ในการบำรุงรักษากิจการอันเป็นสาธารณูปโภค ผู้ซื้อที่ดินจัดสรรจำนวนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนที่ดินแปลงย่อยตามแผนผังโครงการ อาจยื่นคำขอต่อเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดหรือเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดสาขา เพื่อจัดตั้งนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรได้
เมื่อผู้ได้รับใบอนุญาตหรือผู้รับโอนใบอนุญาตตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 286 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ.2515 หรือผู้รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินอันเป็นสาธารณูปโภค คัดค้านการจัดตั้งนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร ให้เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดหรือเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดสาขาส่งเรื่องให้คณะกรรมการพิจารณา หากคณะกรรมการพิจารณาแล้วเห็นว่าผู้ได้รับใบอนุญาตหรือผู้รับโอนใบอนุญาตตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 286 ลงวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ.2515 หรือผู้รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินอันเป็นสาธารณูปโภคมิได้ปฏิบัติหน้าที่ในการบำรุงรักษากิจการอันเป็นสาธารณูปโภคจริง ให้นำความในมาตรา 43 วรรค สองมาใช้บังคับโดยอนุโลม
นอกจากนี้ ในกรณีที่ผู้ได้รับใบอนุญาตหรือผู้รับ โอนใบอนุญาตตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับดังกล่าวไม่คัดค้านหรือไม่ปฏิบัติตามมติของคณะกรรมการ ตามวรรคหก ให้เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดหรือเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดสาขาจดทะเบียนจัดตั้งนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรร และให้มีอำนาจจดทะเบียนโอนทรัพย์สินที่เป็นสาธารณูปโภคให้แก่นิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรต่อไป
ดังนั้น ตามที่แจ้งข้างต้นแม้โครงการของท่านเกิดขึ้นตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 286 แต่ ท่านก็สามารถนำหมู่บ้านของท่านมาจดทะเบียนจัดตั้งเป็นนิติบุคคลหมู่บ้านจัดสรรตามพระราชบัญญัติ การจัดสรรที่ดิน พ.ศ.2543 ได้ครับ ในส่วนรายละเอียดของการดำเนินการท่านสามารถสอบถามข้อมูลได้ทางอีเมลครับ